Tak się składa, że dieta ketogeniczna to również dieta bezglutenowa. Ponieważ diety wysokotłuszczowe wykluczają zboża i ich produkty stąd brak glutenu w diecie, choć nie oznacza to, że gluten ma szkodliwe działanie.
Dieta bezglutenowa to nie moda ale konieczność dla wielu ludzi, którzy cierpią na celiakię. Celiakia czyli choroba trzewna to chroniczna i glutenozależna choroba o podłożu autoimmunologicznym. Nietolerancja glutenu występuje przez całe życie. Przyczyny choroby są niewiadome. Nie oznacza też, że aby zapobiec chorobie należy unikać glutenu.
Wokół glutenu jest niezłe zamieszanie. Coraz więcej osób sięga po bezglutenowe produkty. Istotne jest jednak aby zdiagnozować chorobę. Dotyczy to osób, które są na tradycyjnej diecie zachodniej, a więc diecie węglowodanowej.
Co to jest gluten
Gluten to grupa białek występująca w zbożach jak jęczmień, owies, pszenica czy żyto. Mają one właściwości wiążące. Podczas wyrabiania chleba z mąki tworzą się charakterystyczne nitki glutenu, które gwarantują prawidłową konsystencję chleba. Te same właściwości glutenu można zaobserwować w innych produktach jak np. makaron.
Dla większości ludzi nie ma przeciwskazań, aby unikać glutenu. Teoria, że gluten powoduje nadwagę, cukrzycę czy problemy z tarczycą nie znalazła potwierdzenia w badaniach naukowych.
Istnieją jednak problemy zdrowotne, które wymagają ograniczenia lub usunięcia glutenu i żywności zawierającej gluten z codziennej diety. Do nich należą celiakia, alergia na pszenicę i nietolerancja glutenowa bez celiaka. Każda z tych chorób charakteryzuje się swoistymi objawami.
Celiakia
Celiakia to choroba autoimmunologiczna. Gluten czy produkty zawierające gluten wywołują odpowiedź immunologiczną, która prowadzi do uszkodzenia jelita cienkiego. Jelito cienkie pokryte jest kosmkami, które to są odpowiedzialne za wchłanianie substancji odżywczych pochodzących z pożywienia. Uszkodzone i zanikające kosmki obniżają wchłanianie.
Obecnie nie ma innego leczenia choroby trzewnej oprócz całkowitego wykluczenia glutenu z diety. Dlatego osoby z najmniejszymi podejrzeniami o celiakię powinny poddać się diagnozie i w razie potwierdzenia wyeliminować z diety wszystkie produkty zawierające gluten.
Do typowych objawów celiakii należą: biegunka, zaparcia, wymioty i zmęczenie. Nieleczona celiaka może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych jak niedokrwistość, bezpłodność, niedobór witamin czy zmiany neurologiczne.
Alergia na pszenicę
Alergia na pszenicę jest po prostu reakcją alergiczną na pszenicę. Jest to typowa alergia pokarmowa gdzie organizm wytwarza przeciwciała w wyniku reakcji na białko zawarte w pszenicy, które jest alergenem.
W skład pszenicy wchodzi wiele białek w tym również gluten. Reakcja alergiczna może być wywołana glutenem lub innymi białkami jak albumin czy globuliną.
Objawy alergiczne na pszenicę objawiają się świszczącym oddechem, zaciskaniem w gardle, wystąpieniem swędzenia w postaci pokrzywki, biegunką, kaszlem czy nawet zaciskaniem w gardle.
Osoby cierpiące na alergię na pszenicę muszą wykluczyć wszystkie pokarmy zawierające pszenicę, ale niekoniecznie te, które zawierają gluten. W przeciwieństwie do osób z celiakią osoby z alergią na pszenicę mogą jeść jęczmień, żyto i owies bez pszenicy, jeśli nie stwierdzono u nich koalergii na wszystkie zboża.
Nadwrażliwość na gluten bez celiakii
W przeszłości celiakia i nadwrażliwość na gluten (Non-Celiac Gluten Sensitivity – w skrócie NCGS) były używane jako synonimy tego samego schorzenia. Nadwrażliwość na gluten najprawdopodobniej stanowi wyższy odsetek populacji niż osoby z celiakią lub alergią na pszenicę.
Objawy NCGS są trudne do zdiagnozowania i bardzo podobne do tych przy celiakii, choć mogą być niepowtarzalne za każdym nowym wyeksponowaniem. NCGS na ogół objawia się: wzdęciami, zaparciami, migreną, bólami stawów, drętwieniem i mrowieniem kończyn oraz zaćmieniem mózgu. Objawy te mogą pojawić się w ciągu kilku dni. Mechanizm nadwrażliwości bez celiakii nie szkodzi jelitom ale też nie jest do końca zbadany. Diagnoza nadwrażliwości na gluten bez celiakii wymaga całkowitego usunięcia glutenu z diety, przynajmniej tymczasowo.
LCHF dieta a dieta bezglutenowa
Spożywanie dużej ilości makaronu, pieczywa, naleśników i pizzy w pierwszych latach życia zwiększa ryzyko rozwoju nietolerancji glutenu, jeśli dziecko posiada uwarunkowania genetyczne. Wszystkie odżywki dla małych dzieci zawierają gluten pochodzący ze zbóż.
LCHF dieta jest dietą bezglutenową, ponieważ jest dietą wykluczającą węglowodany i pośrednio gluten. Oficjalnie nie ma zaleceń co do wykluczenia glutenu z diety. Niektóre badania w związku z ograniczeniem glutenu w diecie wskazują na ryzyko cukrzycy typu 2. W przypadku typowej diety bezglutenowej jest to całkiem możliwe, ponieważ pobór węglowodanów nie ulega zmianie. Produkty bezglutenowe nie zawierają glutenu ale bez wyjątku zawierają węglowodany. Przyczyną rozwoju cukrzycy typu 2 jest nadmierne spożycie węglowodanów.
Wyżej opisane schorzenia nietolerancji i nadwrażliwości na gluten mogą być związane z jednoczesnym jedzeniem nadmiernej ilości węglowodanów. LCHF dieta wykluczająca węglowodany jest najpewniejszą dietą bezglutenową, ponieważ chroni przed ukrytymi węglowodanami i glutenem jak np. hydrolizowanym białkiem pszenicznym.
