Węglowodany mają bezpośredni wpływ na równowagę hormonalną organizmu. Stan naszego zdrowia i dobrego samopoczucia zależy od stężenia hormonów w naszym organizmie. Faktem jest, że ograniczenie węglowodanów w codziennej diecie przywraca równowagę hormonalną. W większości przypadków leki są po prostu zbędne. Hormony regulują procesy anaboliczne i kataboliczne w organizmie. Ich przewlekły niedobór lub nadmiar objawia się w chorobach i schorzeniach takich jak cukrzyca, otyłość, rak, choroby serca i tarczycy.
Co to są hormony?
Hormony to związki regulujące procesy metaboliczne w organizmie. Są wydzielane przez specjalne gruczoły i biorą udział w przesyłaniu informacji do komórek ciała. Otrzymany sygnał przez komórkę, jest bodźcem do rozpoczęcia procesów komórkowych specyficznych dla danej komórki. Poza tym wydzielanie jednych hormonów reguluje wydzielanie innych hormonów. Jest to zamknięty łańcuch następujących po sobie reakcji i jeśli jedno ogniwo nie działa tak jak trzeba to oczywiście ma to swoje uboczne skutki.
Hormony dzielą się na różne kategorie w zależności od wpływu jaki wywierają na organizm. Tak więc wyróżniamy hormony płciowe, hormony układu odpornościowego, hormony metaboliczne jak insulina i glukagon, czy hormony biorące udział w spalaniu tłuszczu. Hormony metaboliczne regulują procesy chemiczne w organizmie. Jeśli stężenie tych hormonów ulega zaburzeniom to dochodzi do tak zwanego syndromu metabolicznego, czyli innymi słowami zaburzenia równowagi hormonalnej w organizmie.
Insulina
Jednym z hormonów metabolicznych i w świetle ostatnich badań naukowych prawdopodobnie najważniejszym dla naszego zdrowia jest insulina. Insulina bezpośrednio odpowiada za utylizację węglowodanów. Nawet najmniejsza porcja węglowodanów wywołuje uwolnienie insuliny do krwioobiegu. Ma to fundamentalne znaczenie. Dlatego będąc na diecie ketogenicznej ważne jest aby kontrolować, które pokarmy powodują skok insuliny. Na pewno tłuszcze są najlepszym makroelementami, aby trzymać stężenie insuliny w szachu. Kalorie nie mają tutaj nic do rzeczy. Ilość wydzielonej insuliny pod wpływem węglowodanów jest o wiele większa w porównaniu do tej spowodowanej spożyciem tłuszczu i białka o tej samej kalorycznej wartości.
Insulina versus glukagon
Insulina jest wytwarzana w trzustce przez specjalne do tego przystosowane komórki. Podczas spożywania węglowodanów (cukrów) zostaje ona uwolniona do krwioobiegu. Insulina pełni dwie podstawowe funkcje. Po pierwsze jest odpowiedzialna za transport glukozy do komórek jako źródło energii. Po drugie, bierze udział w przekształceniu glukozy w glikogen i tłuszcz i ich magazynowaniu w wątrobie lub tkance tłuszczowej.
Glukagon działa zupełnie odwrotnie jak insulina. Sygnałem pobudzającym glukagon jest spadek stężenia cukru i insuliny we krwi, normalnie związanych z natężeniem procesów metabolicznych. Tak więc spadek poziomu insuliny wiąże się z automatycznym wzrostem produkcji glukagonu.
W zdrowym organizmie insulina i glukagon pozostają w stanie równowagi, chociaż działają antagonistycznie to wspólnie utrzymują równowagę metaboliczną – równowagę hormonalną. Jeśli więc organizm zaczyna gromadzić więcej tłuszczu niż go spalać to tylko dlatego, że reaguje na zewnętrzny bodziec czyli pokarm bogaty w węglowodany. To węglowodany wpływają na równowagę hormonalną, a tym samym na ogólny stan zdrowia.
Co to jest metabolizm?
Proces w wyniku którego powstają nowe komórki, a stare ulegają rozkładowi zwany jest metabolizmem. Jest to najprostsze określenie wspólnym mianem wszystkich chemicznych reakcji zachodzących w organizmie, które mogą być proste lub bardzo złożone, anaboliczne lub kataboliczne.
Procesy anaboliczne prowadzą do budowy komórek, tkanek i narządów. Przykładem takiego procesu jest regeneracja uszkodzenia skóry powstałego podczas nacięcia. Natomiast procesy, które prowadzą do rozkładu substancji na proste zwane są katabolicznymi. Przykładem jest tu spalanie tłuszczu, białka i cukru. Każdy organizm dąży do utrzymania równowagi metabolicznej, a więc anabolizm i katabolizm powinny działać bez zarzutów. Tycie spowodowane jest przewagą procesów anabolicznych w organizmie. Jeśli natomiast procesy gojenia przebiegają wolno to przeważają procesy kataboliczne. Oba procesy są regulowane za pomocą hormonów.
Przykładem hormonu anabolicznego jest insulina. Insulina powoduje magazynowanie energii i przyrost tkanki tłuszczowej. Glukagon z kolei to hormon kataboliczny, który nadzoruje rozkład złożonych związków, wyzwalając energię w nich zawartą.
Przewaga węglowodanów w diecie może doprowadzić do nadmiernego wydzielania insuliny. Utrzymujący się podwyższony poziom insuliny ma oczywiście negatywny wpływ na inne hormony jak np. hormon wzrostu (GH). Wraz ze wzrostem węglowodanów w diecie stale podwyższa się zapotrzebowanie na insulinę, natomiast drastycznie zmniejsza się stężenie hormonu wzrostu. Hormon wzrostu jest odpowiedzialny za odnowę komórek i tkanek i wpływa na prawidłowe działanie układu odpornościowego. Wysoka insulina hamuje produkcję hormonów płciowych. W odpowiedzi na wysokie stężenie insuliny następuje wzmożona produkcja katabolicznych hormonów tarczycy i kortykosteroidów co w efekcie prowadzi do zaburzeń układu odpornościowego i nadczynności tarczycy.
Niekontrolowane spożycie węglowodanów prowadzi prędzej czy później do zaburzeń równowagi hormonalnej. Niedobór lub nadmiar hormonów jest główną przyczyną chorób takich jak cukrzyca, otyłość czy choroby serca. Powstawanie większości schorzeń wiąże się z wysokim poziomem cukru i insuliny. To nie tłuszcz jest winny. Wykorzystanie zapasów tłuszczu tylko wtedy jest możliwe, kiedy stężenie cukru we krwi jest utrzymane na stałym poziomie. Wystarczy tylko wybrać dietę niskowęglowodanową. czyli węglowodany zamienić na tłuszcze. Nadprodukcja insuliny oznacza przewagę procesów anabolicznych, a tym samym odkładanie tłuszczów.
