Przez dziesiątki lat naukowcy, lekarze i dietetycy twierdzili, że tłuszcz nasycony jest niezdrowy, że podnosi poziom cholesterolu we krwi i jest główną przyczyną zawałów serca. Jednak najnowsze badania sugerują, że rzeczywistość jest zupełnie inna. Ludzki organizm potrzebuje tłuszcze nasycone bardziej niż węglowodany.
Co to jest tłuszcz nasycony?
Tłuszcze obok białka i węglowodanów stanowią podstawowe makroelementy w codziennej diecie. Są to najbardziej energetyczne składniki odżywcze, które można spożywać w dużych ilościach ograniczając węglowodany i częściowo białka.
Każda cząsteczka tłuszczu składa się z jednej cząsteczki glicerolu i trzech cząsteczek kwasów tłuszczowych, które mogą być nasycone, jednonienasycone lub wielonienasycone.
Tłuszcze nasycone zwane też kwasami tłuszczowymi otrzymały swoją nazwę od pojedynczych wiązań występujących w strukturze cząsteczki. Nasycone kwasy tłuszczowe nie posiadają podwójnych wiązań. Oznacza to, że nasycone kwasy tłuszczowe mają wszystkie atomy węgla (C) w pełni „nasycone” atomami wodoru (H). Dla porównania, jednonienasycone kwasy tłuszczowe mają jedno podwójne wiązanie, a wielonienasycone kwasy tłuszczowe mają dwa lub więcej podwójnych wiązań.
Źródło:www.healthline.com
Produkty bogate w tłuszcze nasycone to tłuste mięso, smalec, gęsi tłuszcz, pełnotłuste produkty mleczne jak masło i śmietana, orzechy, olej kokosowy, olej palmowy czy gorzka czekolada.
W rzeczywistości „tłuszcz” to zbiór różnych kwasów tłuszczowych. Żaden tłuszcz nie jest czystym tłuszczem nasyconym ani czystym jedno- lub wielonienasyconym. Dla przykładu, wołowina zawiera również znaczną ilość jedno- i wielonienasyconych tłuszczów.
Charakterystyczną cechą tłuszczów nasyconych jest to, że w temperaturze pokojowej występują one w postaci stałej, kiedy większość tłuszczów nienasyconych jest w postaci ciekłej. Wszystkie rodzaje tłuszczów w tym tłuszcze nasycone zawierają 9 kalorii w jednym gramie.
Czy tłuszcz nasycony szkodzi?
Dlaczego ludzie myślą, że tłuszcze zwłaszcza tłuszcz nasycony szkodzi? Homofobia tłuszczowa zaistniała z początkiem XX wieku, kiedy to zauważono wybuch chorób takich jak cukrzyca, miażdżyca, chorób układu krążenia i serca. Naukowcy szybko doszli do wniosku, że przyczyną tych chorób zwanych potocznie chorobami XX wieku są tłuszcze.
Zastąpienie tłuszczów w diecie przez inne makroelementy wcale nie zmniejszyło epidemii chorób XX wieku. Dzisiaj jest już wiadomo, że to nie tłuszcze lecz nadmierne spożycie węglowodanów jest przyczyną chorób metabolicznych.
Czy tłuszcze nasycone powodują choroby serca?
Rzekomo szkodliwe działanie tłuszczów nasyconych jest wciąż podstawą współczesnych wytycznych dietetycznych. Mimo kolejnych badań naukowych trudno jednoznacznie poprzeć związek między tłuszczem nasyconym a chorobami serca. Tylko w 2010 roku przeprowadzono 21 badań z udziałem 347747 uczestników. Publikacje oparte na tych badaniach totalnie odrzucają hipotezę jakoby tłuszcz nasycony był główną przyczyną chorób serca.
Redukcja tłuszczów nasyconych nie ma wpływu na śmierć lub śmierć z powodu chorób serca. Jednak zastąpienie tłuszczów nasyconych tłuszczami nienasyconymi bogatymi w omega – 3 może mieć właściwości ochronne dla serca podczas gdy tłuszcze nasycone praktycznie są neutralne. Tak więc największe badania naukowe mające udowodnić szkodliwy wpływ tłuszczów nasyconych na zdrowie okazało się mitem. Dziwne, że niektórzy naukowcy kurczowo trzymają się tezy.
Czy dieta uboga w nasycone kwasy tłuszczowe sprzyja zdrowiu?
Dieta niskotłuszczowa ma na celu ograniczenie tłuszczów nasyconych i cholesterolu. Dieta zaleca zwiększone spożycie owoców i warzyw jak również produktów pełnoziarnistych i strączkowych przy jednoczesnym ograniczeniu mięsa. Nowy hit to to, że dieta niskotłuszczowa ma być również ekologiczną…
W 1991 rozpoczął się największy projekt mający na celu zbadanie nawyków żywieniowych kobiet i jak one wpływają na ich zdrowie. W projekcie wzięło udział 46835 kobiet, którym zalecono dietę niskotłuszczową. Przeprowadzone kontrole wagi w 7,5 – 8 latach wykazały jedynie spadek wagi o 0,4 kg. Jeśli chodzi o stan zdrowia, głównie choroby serca i raka to nie było żadnej różnicy. Tak więc trudno tu mówić o korzyściach zdrowotnych.
W tym czasie tłuszcze nasycone zostały masywnie zastępowane tłuszczami pochodzenia roślinnego. Na rynku wzrosła ilość produktów odtłuszczonych czyli tzw. light. Faktem jest jednak, że odkąd pojawiły się wytyczne dotyczące niskiej zawartości tłuszczu otyłość gwałtownie wzrosła jak również choroby związane z metabolizmem.
Wyżej opisana korelacja pewnie dla wielu osób nie oznacza przyczynowego związku ale ma sens. Zastąpienie tradycyjnej żywności jak masło i mięso poprzez żywność wysoko przetworzoną i niskotłuszczową oraz bogatą w cukier ma negatywny wpływ na zdrowie.
Interesujące jest również to, że badania są porównywane z innymi dietami jak dietą śródziemnomorską, paleo czy dietą niskowęglowodanową. Wygląda na to, że tłuszcze są ważne dla ludzkiego organizmu, natomiast węglowodany nie.
Na dzień dzisiejszy badania naukowe zdecydowanie obalają mit, że rzekomo tłuszcz nasycony w diecie zwiększa ryzyko chorób serca. Oczywiście osoby z zaburzeniem genetycznym zwanym rodzinną hipercholesterolemią, a także osoby, które mają wariant genowy o nazwie ApoE4 powinny korzystać z odpowiedniej diety.
Cholesterol i nasycone kwasy tłuszczowe są głównym wrogiem serca! Czy na pewno?
Królujący od przynajmniej kilkudziesięciu lat mit, że głównym wrogiem człowieka i przyczyną wszelkich chorób układu sercowo-naczyniowego są tłuszcze nasycone wyrządził niesamowite szkody. Mit nie ma poparcia naukowego. Wręcz przeciwnie bardzo łatwo można go obalić za pomocą zdrowego rozsądku.
Nasi przodkowie jedli tłuszcze nasycone od setek tysięcy lat, a epidemia chorób serca rozpoczęła się sto lat temu. Pomimo, że tysiące naukowców poświęciło tej kwestii dziesiątki lat pracy i wydało miliardy dolarów, ta hipoteza wciąż nie została poparta żadnym dobrym dowodem.
Źródło:
- https://www.nhlbi.nih.gov/science/womens-health-initiative-whi
- https://www.nature.com/articles/ejcn2013290 – Long-term effects of a Palaeolithic-type diet in obese postmenopausal women: a 2-year randomized trial.
- https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/j.1467-789X.2008.00518.x – Systematic review of randomized controlled trials of low‐carbohydrate vs. low‐fat/low‐calorie diets in the management of obesity and its comorbidities.
- https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD002137.pub3/full – Reduced or modified dietary fat for preventing cardiovascular disease.
- https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/202339 – Low-Fat Dietary Pattern and Risk of Cardiovascular DiseaseThe Women’s Health Initiative Randomized Controlled Dietary Modification Trial.
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16467232 – Low-fat dietary pattern and risk of invasive breast cancer: the Women’s Health Initiative Randomized Controlled Dietary Modification Trial.
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK19623/