Żyjemy w świecie gdzie niezwykle dużą wagę, zarówno ze względów estetycznych jak i zdrowotnych, przywiązuje się do… wagi. Jaki związek ma masa ciała, waga i odchudzanie? Czy nasza waga i kształty zaliczają się do idealnych? Czy nasze ciało spełnia normy jak idealne, zgrabne i zdrowe?
Niemalże każdy człowiek,który próbuje schudnąć wyolbrzymia swoją wagę jak szybko na niej stanie. Ważenie wzbudza niezadowolenie, kiedy skala pokazuje kilogramy, których trudno się pozbyć. Zostaje wyznaczona nowa waga docelowa, która ma przysporzyć radość i satysfakcję. Codzienne ważenie to niedobry pomysł. Ważenie samo w sobie nie jest obiektywnym rezultatem. Prawdą jest, że jedynie sportsmeni, którzy biorą udział w zawodach o różnych klasach wagowych, powinni interesować się wagą. Dla zwykłych śmiertelników waga nie ma znaczenia. Ludzie powinni dbać o zdrowie, a nie o to co widzą w lustrze. Waga jest jedynie indikatorem, który ogólnikowo przedstawia sytuację.
Jakie czynniki wpływają na masę ciała?
Prawidłową masę ciała nie w sposób określić jedynie za pomocą pomiaru tkanki tłuszczowej. Mięśnie jak i równowaga płynów w organizmie ma duże znaczenie. Osoby z nadmierną otyłością charakteryzują się nadmiernie rozrośniętą tkanką tłuszczową ale również gromadzeniem wody w organizmie. Podczas odchudzania następuje przede wszystkim redukcja płynów. Spadek wagi jest znaczny w pierwszym tygodniu intensywnej diety właśnie ze względu na utratę płynów tkankowych. Tkanka tłuszczowa praktycznie pozostaje bez zmian. Zaobserwowane pierwsze zmiany są jedynie rezultatem nowej diety jak mniejsze porcje jedzenia, mniejsze wydzielanie glykogenu itp. Jak kontrolować wagę bez uderzania głową o ścianę? Odchudzanie to duże przedsięwzięcie! Należy do niego podejść bardzo systematycznie. Zacznijmy od tłuszczu.
Tłuszcze
Na 1 kilogram tkanki tłuszczowej przypada około 7000 kcal. Tłuszcz jest największym źródłem energii. Osoba z nadwagą czy osoba normalnie ważąca posiada zmagazynowane zasoby energii w postaci tłuszczu. Dla porównania 1 kg czystego tłuszczu jest równoważny 9000 kcal. Jak widać ludzka tkanka tłuszczowa zawiera nie tylko tłuszcze ale płyny, komórki i inne składniki. Tylko 80% tkanki tłuszczowej zawiera czysty tłuszcz w postaci trzyglicerydów. Tłuszcze pod względem metabolicznym są bardzo aktywne. Wchodzą w skład budowy innych związków, lecz ich spalanie jest ograniczone. Szkoda, bo przecież zawierają w sobie tyle energii.1 kg tkanki tłuszczowej to około 4 kcal spalonych w ciągu jednego dnia. Przy 10 kg tłuszczu człowiek spala zatem jedynie 60 kcal w ciągu dnia. Oczywiście osoba z nadmierną otyłością spala więcej, ponieważ zawiera więcej tłuszczu i musi go praktycznie dźwigać. Wracając do pierwszego stwierdzenia, że 1 kg tkanki tłuszczowej to 7000 kcal czystej energii idealnie byłoby zamienić ją na energię czynną niż gromadzić w organizmie.
Mięśnie wersus waga
Mięśnie magazynują mało energii ale efektywnie ją wykorzystują.1 kilogram tkanki mięśniowej zawiera około 700-800 kcal energii w postaci glikogenu. Mięśnie ważą o wiele więcej niż tkanka tłuszczowa. Dlatego osoby, które często się ważą mogą zaobserwować wzrost wagi, co jest spowodowane między innymi przyrostem tkanki mięśniowej. Prawdą jest, że obniżenie wagi następuje szybciej jeśli pozbywamy się tkanki mięśniowej. Jest to oczywiście błędem ale waga pokazuje wtedy spadek wagi, która dla większości ludzi jest dowodem odchudzania. Niestety, pozbywanie się masy mięśniowej prowadzi do obniżenia zużycia energii. Przecież to mięśnie najwięcej jej potrzebują i zużywają.
Wyobraźcie sobie sytuację. Osoba A i B obniżyły swoją codzienną dietę o 500 kcal w ciągu miesiąca. Osoba A prowadziła dietę wysokotłuszczową. Spaliła więcej tkanki tłuszczowej i uzyskała znaczny przyrost mięśni. Osoba B prowadziła dietę głodówkę, gdzie depozyt tłuszczowy pozostał prawie nienaruszony, natomiast tkanka mięśniowa ulega zmniejszeniu. Obie osoby zważyły się po miesiącu. Okazało się, że osoba A z prawidłową dietą waży więcej niż osoba B. Wniosek mięśnie zajmują mniej miejsca ale ważą więcej. Tkanka tłuszczowa jest bardzo rozległa ale waży mniej. Która obcja Wam bardziej odpowiada? Prawda, że waga oszukuje! Przykład ten jest dowodem na to, że przyrost tkanki mięśniowej powoduje zwiększone spalanie tkanki tłuszczowej. Jest to również uproszczoną prawdą. W rzeczywistości w organizmie będącym na diecie zachodzi wiele różnych procesów, które mają wpływ na przemianę materii jednak znikomy na spalanie tłuszczów.
Równowaga płynów w organizmie
Osobom, które się odchudzają wydaje się czasami, że wiedzą wszystko na temat równowagi płynów w organizmie. Płyny wpływają na wagę. Czy można przytyć 2 kilogramy w ciągu 2 dni świąt poprzez nadmierne obżarstwo? Oczywiście, że nie! 2 kilogramy tłuszczu to 14000 kcal i praktycznie niemożliwe aby tyle tłuszczu zjeść na raz w przeciągu kilku dni. Tyle kalorii zawiera 47 cheeseburgerów. Poza tym organizm spala aby normalnie funkcjonować. 5000 kcal to dwudniowy bilans spalania dla osoby średnio aktywnej. Czyli praktycznie zamiast 47 cheeseburgerów trzeba byłoby dodać jeszcze 16… Taki zasób energii normalny człowiek nie jest w stanie spożyć. To co pokazuje waga to nie ilość przyrośniętego tłuszczu ale ilość nagromadzonych płynów w organizmie.
Czynniki wpływające na równowagę płynów w organizmie
Jest wiele czynników, które wpływają na balans płynów w organizmie. Niektóre nie mają żadnego uzasadnienia i praktycznie są bzdurami. Znając procesy kontrolujące gospodarkę wodną w organizmie można łatwo postawić diagnozę dlaczego osoba gromadzi wodę. Są to procesy biologiczne, które normalnie zachodzą w każdym zdrowym organizmie ale pod wpływem czynników takich jak nieprawidłowa dieta mogą utrudniać odchudzanie lub zachowanie wagi. Do nich należy wydzielanie insuliny.
Wpływ insuliny na równowagę płynów w organizmie
Wydaje się, że na temat insuliny powiedziano już prawie wszystko. Krótko, insulina zostaje wydzielana pod wpływem glukozy, która musi być przetworzona w organizmie. Ale insulina ma również inny wpływ. Ze względu na to, że jest hormonem homeopatycznym kontroluje równowagę elektrolitów. Zwiększone wydzielanie insuliny prowadzi do nadmiernego wychwycania sodu przez nerki, a sód właśnie wiąże wodę w organizmie. Zmniejszenie wydzielania insuliny poprzez zastosowanie diety prowadzi naturalnie do wydzielania płynów, a co za tym idzie do zmniejszenia wagi w pierwszych tygodniach odchudzania. Nie zależy to od wyboru diety. Jest to efekt diety, który po prostu obniża wydzielanie insuliny. Oczywiście efekt ten jest o wiele większy u osób z nadmierną nadwagą, gdzie poziom insuliny jest bardzo wysoki, nie rzadko spowodowany pobieraniem insuliny. Oczywiście słyszy się wtedy o cudownych spadkach wagi jak 10 kilogramów w ciągu dwóch tygodni i więcej…Czy jest to spadek w postaci spalonej tkanki tłuszczowej? Oczywiście, że nie! To spadek płynów w organizmie. Utrata żywej wagi w postaci tłuszczu to mowa o spaleniu 70000 kcal w ciągu 2 tygodni, co jest po prostu niemożliwe i naiwne! Super diety w postaci tabletek i drastycznie zmniejszające ilość spożytych kalorii w ciągu dnia to zwykłe oszukiwanie. Nie ma czegoś takiego jak super dieta! Należy również zwrócić uwagę, że promotorzy tych diet umyślnie prowokują osoby z nadwagą dużym spadkiem wagi. Wyrafinowane manipulowanie, które jedynie polega na sprzedaniu produktu nie martwiąc się o konsekwencje. Odchudzanie zdecydowanie wymaga wiedzy. LCHF dieta prowadzi do spadku wagi poprzez wydalanie płynów z organizmu ale również proponuje dietę wysokokaloryczną i picie dużej ilości wody z zawartością elektrolitów takich jak sód i potas aby zatrzymać wodę w organizmie. Poza tym ilość spożywanego błonnika w diecie wpływa pozytywnie na zachowanie płynów. Dlatego ważne jest stosowanie się do zaleceń diety i mierzenie swoich postępów zamiast ich ważenia.
Glikogen
Glikogen to wielocukier, który jest gromadzony głównie w wątrobie (5%) i w mięśniach (0,7%). Jest to jeden z materiałów zapasowych w organizmie człowieka. Glikogen wiąże również wodę. Na każdy gram glikogenu przypada średnio 2,6 – 3 gramy wody. Ludzki organizm magazynuje około 500 gram glikogenu w zależności od rodzaju diety i fizycznej aktywności. Podczas treningu zwiększa się masa mięśni. Przyrost glikogenu jest nieznaczny (ok. 500 g)w porównaniu do nagromadzonych płynów w mięśniach (do 2,5 kg).
Ile ważą dzienne posiłki?
Spożywane posiłki wpływają na wagę, więc jeśli zmniejszymy je pod względem ilości to oczywiście zacznie to wpływać na totalną wagę. Więcej pokarmu w żoładku i jelitach prowadzi również do większej ilości płynów, które są potrzebne do rozrzedzenia pokarmu. Ponieważ płyny w organizmie zawsze są w równowadze, tzn. nie mogą raptem zostać uwolnione z mięśni, bo są potrzebne w jelitach, więc trzeba je dostarczyć z pożywieniem. To również ma wpływ na chwilowe zwiększenie wagi.
Posumowanie
Waga nie jest proporcjonalną oceną masy ciała. Codzienne ważenie wprowadza w zakłopotanie, bo masa ciała wciąż się zmienia w zależności co jemy, pijemy czy trenujemy. Lepiej mierzyć newralgiczne części ciała jak obwód pasa, bioder i ud niż się ważyć. Skutki diety są widoczne na wadze dopiero po kilku miesiącach. Najlepiej ważyć się z samego rana zaraz po porannej wizycie w toalecie. Organizm jest wtedy w stanie spoczynku i waga jest najbardziej rzeczywista.