Ketoza to biochemiczny proces zachodzący w organizmie podczas braku lub niedoboru węglowodanów. Obecność ketonów we krwi i moczu, często kojarzy się z głodem lub cukrzycą. Prawdą jest, że ketony są wytwarzane przez organizm jako źródło energii podczas postu ale są one również produkowane wtedy, kiedy codzienna dieta ogranicza jedzenie węglowodanów. Metabolizm węglowodanów po prostu hamuje ketozę. W przypadku braku węglowodanów w diecie, organizm dąży do wykorzystania alternatywnych źródeł energii. Ketony powstają więc podczas metabolizmu tłuszczu. Nie potrzebna jest więc kaloryczna restrykcja ale restrykcja względem węglowodanów aby uruchomić ketozę, proces, który prowadzi do dynamicznego spalania tkanki tłuszczowej.
Co to jest ketoza?
Ketoza jest podstawą działania diety ketogenicznej. Jej użyteczność sprawdza się nie tylko w odchudzaniu i cukrzycy ale również w wielu innych chorobach zwłaszcza neurologicznych. Dieta ketogeniczna to dieta wysokotłuszczowa, w której węglowodany są całkowicie lub prawie wyeliminowane, dzięki czemu organizm zachowuje stały poziom glukozy. To sprawia, że tłuszcze (kwasy tłuszczowe) stają się źródłem energii dla mózgu jak i innych narządów i tkanek. Wysokie spożycie węglowodanów prowadzi do ich nadmiaru w organizmie. Ponieważ glukoza nie może przekroczyć określonego stężenia we krwi, insulina ma za zadanie utylizację nadmiaru glukozy. Glukoza zostaje przekształcona w tłuszcz i składowana w tkance tłuszczowej. Dieta ketogeniczna nie jest dietą wysokobiałkową. Białko może również stymulować wydzielanie insuliny. Jest to jednak dieta oparta na pokarmach zwierzęcych, które obok tłuszczów zawierają również sporo białka. Dlatego ważne jest aby dieta ketogeniczna była odpowiednio zbalansowana ze względu na trzy podstawowe makroelementy jakimi są tłuszcze, białka i węglowodany.
Podczas spalania tłuszczów w wątrobie powstają tak zwane ciała ketonowe. Do nich należą acetooktan, β-hydroksymaślan i aceton. Ludzki organizm przechodząc na tłuszczowe spalanie produkuje duże ilości acetylokoenzymu A (acetyl-CoA). Acetylokoenzym A zostaje zużyty w cyklu Krebsa zachodzącego w mitochondriach wątroby i prowadzi do tworzenia ciał ketonowych. Ten proces wymaga mnóstwo energii i nic dziwnego, że najlepszym źródłem tej energii są właśnie kwasy tłuszczowe. Poza tym jest to bardzo obfite źródło! Ważną właściwością ciał ketonowych jest to, że swobodnie trafiają do mózgu. Są rozpuszczalne i transportowane przez krew również do innych narządów i tkanek. Kiedy ciała ketonowe są używane na energię, uwalniają acetyl-CoA, który w mitochondriach jest podstawowym substratem komórkowego oddychania (spalania). Jak widać cykl Krebsa to proces zamknięty. Acetyl – CoA zawarty w ciałach ketonowych zostaje uwolniony i wykorzystywany w kolejnych cyklach Krebsa.
Korzyści z ketozy
Dieta ketogeniczna skutecznie pomaga w leczeniu padaczki. Dzieci leczone dietą ketogeniczną były wolne od napadów padaczkowych nawet długo po zakończeniu diety. Jak widać wprowadzenie organizmu w stan ketozy ma nie tylko działanie ochronne ale również modyfikuje aktywność choroby, czego żaden lek przeciwpadaczkowy nie jest w stanie zagwarantować. W chorobie Alzheimera, wraz ze wzrostem poziomu ciał ketonowych, poprawia się pamięć. Praktycznie każda neurologiczna choroba ulega poprawie na diecie ketogenicznej. Korzyści z ketozy można zaobserwować już po tygodniu. Po trzech tygodniach ketoadaptacji zachodzą zmiany w ekspresji genów związanych z metabolizmem, homeostazą, rozwojem i wzrostem. Hipokamp jest częścią mózgowia, która odpowiada przede wszystkim za pamięć, uczenie się i emocje. Tak się składa, że dieta ketogeniczna prowadzi do ekspresji genów odpowiedzialnych za tworzenie nowych mitochondriów. Więcej mitochondriów to więcej energii, która zwiększa odporność na stres.
Terapeutyczne działanie lchf – ketogenicznej diety – European Journal of Clinical Nutrition (2013) 67 789-796.
Dieta ketogenna zwiększa również produkcję – GABA. GABA to neuroprzekaźnik, który uspokaja nadmierne pobudzone komórki. Komórkowy stres jest jednym z powodów chorób neurodegeneracyjnych, ale także powodem lęku i innych problemów z psychicznym nastrojem. Dieta ketogenicza zmniejsza również oksydacyjny stres poprzez wydajność komórkowego oddychania poprzez aktywny udział tłuszczów. Ketoza oczyszcza nasze komórki z resztek zmienionych strukturalnie białek, które przyczyniają się do starzenia organizmu i zakłócają prawidłowe funkcjonowanie komórki. Dieta ketogenna nie tylko odmładza, ale także sprawia, że ludzki organizm wzmacnia swoją odporność na infekcje wirusowe i bakteryjne.
Produkcja ciał ketonowych jaka zachodzi podczas głodówki (intermittent fasting) i diety ketogenicznej to najbardziej obiecujące leczenie cukrzycy, nadwagi i dysfunkcji mitochondrialnych związanych z neurodegeneracyjnymi chorobami. Dieta ketogenna to jedyna dieta, która gwarantuje spadek wagi bez restrykcji kalorycznych.
Ketoza skutecznie radzi sobie ze wszystkimi problemami diety wysokowęglowodanowej. Działa na wielu poziomach jednocześnie. Zmniejsza nadpobudliwość neuronalną, zwiększa ekspresję genów bioenergetycznych, zwiększa biogenezę mitochondrialną, a co za tym idzie produkcję mitochondrionalnego NADPH.
Gwarancją zdrowia jest dieta o wysokiej zawartości tłuszczu, umiarkowanej zawartości białka i małej ilości węglowodanów. Ketoza jest normalnym stanem metabolicznym. Dzisiejszy ludzki stan metaboliczny jest nienormalny. Nadszedł czas, aby to zmienić.
